Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
Onderzoek wijst op beperkte reductie van methaanemissie op Koeien & Kansen bedrijven
8 april 2024 - Nieuws - Een recent onderzoeksrapport duidt de uitdagingen rondom het verminderen van methaanemissies. Uit het rapport ‘Praktijktoepassingen (voer)managementmaatregelen op melkveebedrijven om de methaan- en ammoniakemissie te reduceren’ blijkt dat via voeding en management aanzienlijke vooruitgang geboekt kan worden bij ammoniakemissie. Een mogelijke reductie van maar liefst 30% ten opzichte van 2018 is in principe mogelijk. Echter, het verminderen van methaanemissie uit pensfermentatie blijkt een complexere opgave te zijn. -
Ammoniak en broeikasgassen meten op proefboerderij De Marke
2 april 2024 - Nieuws - Op proefboerderij De Marke van Wageningen University & Research (WUR) meten sensoren de ammoniak- en broeikasgasemissies van melkvee. Het onderzoek moet duidelijk maken of het systeem geschikt is om er milieuvergunningen voor veehouders op te kunnen baseren. Eenvoudig is het niet. -
Nieuw project beoordeelt methaanmitigerende voederadditieven en vetsupplementen
28 maart 2024 - Nieuws - Er is een ambitieus project gestart dat zich richt op de beoordeling van de werkzaamheid van methaan-mitigerende toevoegingsmiddelen en vetsupplementen in de zuivelproductie. Er is dringend behoefte aan betrouwbare schattingen van de werkzaamheid in de landbouwpraktijk en nationale inventarissen. Dit project integreert state-of-the-art modelontwikkeling met gelijktijdige praktijktesten van additieven. -
Koeien & Kansen-deelnemers blijven worstelen met methaanreductie
25 maart 2024 - Nieuws - Het grootste deel van de methaanemissie (CH4) op een melkveebedrijf komt voort uit pensfermentatie, waarbij voeding een cruciale rol speelt. Om inzicht te krijgen in de praktische toepassing van maatregelen die bijdragen aan het beperken van de methaanemissie, worden de Koeien & Kansen-bedrijven al een aantal jaren gevolgd. Echter, het blijkt dat het implementeren van deze maatregelen geen eenvoudige taak is. Soms werken de maatregelen zelfs tegenstrijdig of hebben ze een negatief effect op andere duurzaamheidsthema's -
Experimenteren met toepassen van nitraatresidu
6 maart 2024 - Nieuws - Onderzoekers van Wageningen University & Research hebben op basis van eerder onderzoek bekeken of nitraatresidu een rol kan spelen bij het inschatten van het uitspoelingsrisico van nitraat, en of het kan dienen als een hulpmiddel om de bewustwording van boeren over mineralenmanagement te vergroten. Komend jaar zal hiermee geëxperimenteerd worden op het bedrijf van de familie Oegema. -
Sensortesten leveren eerste succesvolle methaansensor
15 februari 2024 - Nieuws - Om de relatief lage methaanconcentraties in melkveestallen te kunnen meten, worden hoge eisen gesteld aan de meetapparatuur. Tot voor kort was er geen sensor beschikbaar die voor een acceptabele prijs deze lage concentraties betrouwbaar kon meten. Een traject van inventarisatie, testen en validatie door Wageningen Livestock Research heeft nu een eerste sensor opgeleverd die geschikt is voor dit doel. -
Nieuw stikstofbeleid, met emissiebudgetten voor ammoniak en methaan, krijgt vorm
2 februari 2024 - Nieuws - De contouren van een nieuw stikstof- en klimaatbeleid voor de landbouw krijgen vorm, bleek op het landelijk symposium ‘Bedrijfsspecifiek meten stalemissies met sensoren’ op 25 januari 2024 in Ede. In dat beleid werkt de overheid toe naar een nieuw vergunningensysteem waarbij niet maatregelen worden voorgeschreven, maar doelen: zoveel ammoniak en broeikasgassen mag een bedrijf uitstoten. Boeren krijgen alleen een vergunning als ze aannemelijk kunnen maken dat ze binnen het vergunde emissiebudget voor ammoniak en broeikasgassen produceren. -
Meetprotocol emissiemonitoring: nieuwe stap richting doelvoorschrift
25 januari 2024 - Nieuws - Een werkgroep samengesteld uit wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR), TNO, het Vlaams Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en de Vlaamse Instelling voor Technologisch onderzoek (VITO) heeft een nieuw protocol voor emissiemetingen in stallen opgesteld. -
Afbouw derogatie heeft forse economische impact
18 januari 2024 - Nieuws - In 2026 wordt de derogatie in Nederland afgeschaft, wat betekent dat er vanaf dat moment niet meer dan 170 kg N/ha dierlijke mest mag worden uitgereden. Vanaf 2023 wordt derogatie stapsgewijs afgebouwd. Binnen het project Koeien & Kansen zijn er in 2023 al 2 bedrijven als pilot gestopt met derogatie. Het stoppen met derogatie heeft een aanzienlijke impact voor deze bedrijven: het inkomen daalt met meer dan 29.000 euro. -
BES ruimte in het laatste pilotjaar
10 januari 2024 - Nieuws - Het jaar 2023 was het laatste BES-pilot jaar voor een groot aantal Koeien & Kansen-deelnemers en andere ondernemers. Vijf van deze BES-deelnemers nemen zelfs al deel vanaf 2016. Een terugblik op basis van de gegevens van de bemestingsruimte geeft een goed beeld van de bedrijfsverschillen en de essentie van de BES-benadering.
Projecten
-
Voorkomen van methaanverliezen uit varkensstallen door dagontmesting en koeling
1 januari 2024 - Project - De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Microbioom in relatie tot CH4 en NH3 emissie
1 januari 2024 - Project - Reductie van de methaanemissie kan bereikt worden via een geïntegreerde voer- en diergerichte aanpak. De productie van enterisch methaan wordt voor een groot deel beïnvloed door voerstrategieën en door sturing van het (pens)microbioom. Dit projectplan onderzoekt het spoor van microbioom en de beïnvloeding daarvan via diermanagement. -
SENSE project: Synergiën in geïntegreerde systemen
1 januari 2024 - Project - In hoeverre kunnen geïntegreerde gewas-veehouderij-bosbouwsystemen (agroforestry) een deel van de oplossing zijn voor de klimaat- en biodiversiteitscrises? Het SENSE-project ontwikkelt scenario's voor de circulariteit van landbouwbedrijven en evalueert hun (i) potentieel voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, (ii) veerkracht, met behulp van probabilistische risicoanalyse, en (iii) neveneffecten op andere maatschappelijke doelen. -
Low Carbon Dairy: samenwerken aan 50% lagere footprint in zuivelketens
10 juli 2023 - Project - Wageningen University & Research werkt in de vierjarige Publiek-Private Samenwerking (PPS) Low Carbon Dairy aan het verlagen van de carbon footprint van melk met 50% in 2030. Dit doen we samen met de zuivelketens van Unilever met Ben & Jerry’s en CONO Kaasmakers, en Nestlé met Vreugdenhil Dairy Foods. Ook mengvoerbedrijven (Agrifirm, ForFarmers en De Heus) en Duynie (leverancier co-producten), Lely (robots en datasystemen voor melkveebedrijven) en Rabobank doen mee. -
Meetcampagne emissiefactoren referentiestallen, onderdeel voorbereiding
1 januari 2023 - Project - Het ministerie van LNV heeft op 25 mei 2020 nieuwe stalinnovatie-regelingen uitgebracht voor de rundveehouderij (melkvee en vleeskalveren), varkenshouderij en melkgeitenhouderij. De regelingen zijn gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van nieuwe duurzame huisvestingsystemen. Het gaat hierbij om reductie van de uitstoot van methaan, ammoniak, geur en fijnstof, met aandacht voor dierenwelzijn en luchtkwaliteit in de stal door zoveel mogelijk met reducerende bronmaatregelen te werken. -
Climate smart cattle breeding
1 januari 2023 - Project - Een lagere CO2-voetafdruk van zuivelproducten is een belangrijk onderdeel geworden van duurzame zuivelproductie. Aangezien methaanemissie van melkkoeien het belangrijkste onderdeel is van deze CO2-voetafdruk, en de Nederlandse landbouw voor de uitdaging staat om de methaanemissies tegen 2030 met 2,1 Mton en nog verder tegen 2050 te verminderen, hebben boeren dringend behoefte aan efficiënte en kosteneffectieve opties om methaanemissies verminderen. Sommige oplossingen om de enterische methaanemissies te verminderen zijn uitgebreid onderzocht; bijv. toevoegingsmiddelen of mestvergisters. -
Klimaatperspectief Nederlandse agroproductie
1 januari 2023 - Project - Het doel van deze PPS is om kennis te ontwikkelen om monitoring van klimaateffecten van Nederlandse Agro & Food productie door bedrijfsleven en overheid beter op elkaar te laten aansluiten. De overheid rapporteert volgens een landenbenadering, het bedrijfsleven via een ketenbenadering. -
Op weg naar een klimaatbestendige melkveehouderij in de Achterhoek
1 januari 2023 - Project - De Nederlandse melkveehouderij is een weersgevoelige sector. Toekomstige veranderingen in temperatuur en neerslagpatronen, en frequentere en hevigereweersextremen zullen naar verwachting in toenemende mate invloed hebben op bedrijfsprestaties, zowel economisch als milieukundig. Dit raakt niet alleen aan gras- en gewasproductie, maar ook aan diergezondheid, -productiviteit, en -welzijn; prijzen van grondstoffen en zuivel; en bedrijfsvoering (bv. beweiding, bemesting). Door extreme droogte en hitte in recente jaren is klimaatverandering en de noodzaak tot aanpassing van de bedrijfsvoering op de agenda gekomen van melkveehouders, en is de tijd rijp voor een meer structurele aanpak in de ontwikkeling naar eenklimaatbestendige melkveehouderij. -
Aanpassing melkveestallen voor minder methaan
1 januari 2023 - Project - Methaanemissie uit mest kan met 75% gereduceerd kan worden. Met dit project willen we een pakket van (combinaties van) technische maatregelen hebben geïdentificeerd en getest waarmee bestaande traditionele melkveestallen met roostervloer kunnen worden omgebouwd om de methaanemissie uit stallen en mestopslagen drastisch te reduceren. -
Mestscheiden in melkveestallen
1 januari 2023 - Project - De PPS 'Mestscheiding in melkveestallen' ambieert het verminderen van broeikasgasemissies en ammoniakemissie in bestaande stallen door snellere (primaire) scheiding van feces en urine en afvoer. Het draagt bij aan de gehele verduurzaming van de melkveesector door ook de apart opgevangen fracties op te waarderen en door praktische integrale oplossingen aan te bieden die rekening houden met welzijn, gezondheid en economie. Daarvoor worden data en kennis van bestaande en vernieuwende systemen in Nederland en het buitenland verzameld.