Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
BES ruimte in het laatste pilotjaar
10 januari 2024 - Nieuws - Het jaar 2023 was het laatste BES-pilot jaar voor een groot aantal Koeien & Kansen-deelnemers en andere ondernemers. Vijf van deze BES-deelnemers nemen zelfs al deel vanaf 2016. Een terugblik op basis van de gegevens van de bemestingsruimte geeft een goed beeld van de bedrijfsverschillen en de essentie van de BES-benadering. -
Koeien & Kansen-bedrijven realiseren in 2022 bovengemiddeld economisch resultaat
21 december 2023 - Nieuws - 2022 was voor de melkveehouderij economisch een heel goed jaar met een historisch hoge melkprijs. Een stuk beter dan 2021. Dat gold ook voor de Koeien & Kansen bedrijven. Deze ondernemers besteden extra aandacht aan thema’s als stikstof, broeikasgassen en biodiversiteit en concentreren zich op efficiëntie. En daarbij houden ze de focus op economie. Dat heeft geleid tot een gemiddeld inkomen uit het bedrijf dat €2,84 per 100 kg melk hoger ligt dan het Nederlands gemiddelde. -
Roel Veerkamp bij NPO Radio 1 Journaal over methaanreductie via fokkerij
20 december 2023 - Radio & TV - Prof. Roel Veerkamp van Wageningen University & Research gaat een wereldwijd programma leiden voor het fokken van koeien die minder methaan uitstoten. NPO Radio 1 Journaal sprak Veerkamp bij de Dairy Campus, het onderzoek- en innovatiecentrum voor de melkveehouderij van Wageningen Livestock Research in Leeuwarden. Daar meten onderzoekers de methaanuitstoot met ‘sniffers’ die klein beetje gas uit de voerbak van koeien opzuigen om dit te analyseren op CO2 en methaan. -
5 miljoen subsidie voor programma om uitstoot methaan te verminderen
18 december 2023 - Nieuws - Prof. Roel Veerkamp van Wageningen University & Research gaat een wereldwijd programma leiden om het fokken van vee met een lagere methaanuitstoot te coördineren en te versnellen. Dit programma is mogelijk gemaakt door een subsidie van 5 miljoen dollar van de Bezos Earth Foundation in samenwerking met de Global Methane Hub. -
Gezamenlijke mestvergister biedt kansen voor reductie van ammoniak en broeikasgassen
6 december 2023 - Nieuws - Het implementeren van een emissiearm stalsysteem, waarbij drijfmest dagelijks wordt verwijderd, vergist en gestript, kan leiden tot een significante ammoniak- en broeikasgasemissiereductie voor melkveehouderijen. Dit blijkt uit modelmatig onderzoek naar de mogelijkheid voor gezamenlijke monomestvergisting bij 26 melkveehouderijbedrijven. -
Sterke reductie methaanemissie door dagontmesting
21 november 2023 - Nieuws - Uit recent onderzoek van Wageningen Livestock Research blijkt dat dagontmesting de methaanemissie bij vleesvarkens, gespeende biggen en kraamzeugen met circa 90% reduceert. Dit betekent een grote klimaatwinst, waardoor op het varkensbedrijf een belangrijke stap kan worden gezet naar klimaatneutraliteit. Door dagontmesting te combineren met andere stalmaatregelen, kunnen emissies bij de bron worden gereduceerd. Er werden ook reducties in ammoniak- en geuremissies waargenomen. Dagontmesting komt niet alleen ten goede voor het milieu, maar ook voor de luchtkwaliteit in de stal en daarmee voor het welzijn en de gezondheid van de varkens. -
Klimaatdoel voor minerale landbouwbodems in Nederland is haalbaar
15 november 2023 - Nieuws - Koolstofvastlegging in minerale landbouwbodems om een bijdrage te leveren aan het klimaatprobleem én daarbij de landbouwbodems duurzaam beheren, is dat mogelijk? Na vijf jaar onderzoek in het onderzoeksprogramma Slim Landgebruik is de balans opgemaakt. Conclusie: het klimaatdoel van 0,5 Megatonton extra CO2 vastlegging in minerale landbouwbodems is in theorie haalbaar. Voorwaarde is dat maatregelen die hieraan bijdragen voldoende en kundig worden toegepast door agrarische ondernemers. -
Wederom daling van broeikasgasemissie op Koeien en Kansen-bedrijven
24 oktober 2023 - Nieuws - In 2022 lag de gemiddelde broeikasgasemissie op de Koeien & Kansen-bedrijven op 1027 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk. Dit is 45 gram lager dan in 2021. Vooral de methaanemissie uit pensfermentatie en aanvoer van CO2 met producten van buiten het bedrijf is afgenomen. Opvallend is dat alle bedrijven hun doelstelling voor 2022 hebben behaald.
-
Nationaal Groeifonds investeert in transitie van de landbouwsector: WUR onderdeel van Re-Ge-NL
19 oktober 2023 - Nieuws - Het Nationaal Groeifonds investeert een bedrag van 129 miljoen euro in het Re-Ge-NL-programma; een baanbrekend programma om de Nederlandse landbouwsector om te vormen naar een regeneratieve, duurzame en toekomstbestendige sector. Het programma is een samenwerkingsverband van 54 organisaties, waaronder Wageningen University & Research. Het ministerie van EZK heeft bekend gemaakt dat het Re-Ge-NL consortium aan alle voorwaarden heeft voldaan voor deze investering en dat de toekenning daarmee definitief is. -
Nieuw fotosynthese instituut in Wageningen
11 oktober 2023 - Nieuws - In 2050 zijn er wereldwijd bijna tien miljard monden te vullen. Dat zijn er twee miljard meer dan nu. Door die explosieve bevolkingsgroei, maar ook door klimaatverandering en verlies van biodiversiteit staat de voedselzekerheid onder druk. Een mogelijke oplossing ligt in het verbeteren van fotosynthese in gewassen. Binnen het nieuwe, onafhankelijke Jan IngenHousz Institute in Wageningen proberen plantenwetenschappers uit verschillende disciplines daarom het geheim van fotosynthese-efficiëntie te ontrafelen.
Projecten
-
SENSE project: Synergiën in geïntegreerde systemen
1 januari 2024 - Project - In hoeverre kunnen geïntegreerde gewas-veehouderij-bosbouwsystemen (agroforestry) een deel van de oplossing zijn voor de klimaat- en biodiversiteitscrises? Het SENSE-project ontwikkelt scenario's voor de circulariteit van landbouwbedrijven en evalueert hun (i) potentieel voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, (ii) veerkracht, met behulp van probabilistische risicoanalyse, en (iii) neveneffecten op andere maatschappelijke doelen. -
Microbioom in relatie tot CH4 en NH3 emissie
1 januari 2024 - Project - Reductie van de methaanemissie kan bereikt worden via een geïntegreerde voer- en diergerichte aanpak. De productie van enterisch methaan wordt voor een groot deel beïnvloed door voerstrategieën en door sturing van het (pens)microbioom. Dit projectplan onderzoekt het spoor van microbioom en de beïnvloeding daarvan via diermanagement. -
Voorkomen van methaanverliezen uit varkensstallen door dagontmesting en koeling
1 januari 2024 - Project - De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Low Carbon Dairy: samenwerken aan 50% lagere footprint in zuivelketens
10 juli 2023 - Project - Wageningen University & Research werkt in de vierjarige Publiek-Private Samenwerking (PPS) Low Carbon Dairy aan het verlagen van de carbon footprint van melk met 50% in 2030. Dit doen we samen met de zuivelketens van Unilever met Ben & Jerry’s en CONO Kaasmakers, en Nestlé met Vreugdenhil Dairy Foods. Ook mengvoerbedrijven (Agrifirm, ForFarmers en De Heus) en Duynie (leverancier co-producten), Lely (robots en datasystemen voor melkveebedrijven) en Rabobank doen mee. -
Meetcampagne emissiefactoren referentiestallen, onderdeel voorbereiding
1 januari 2023 - Project - Het ministerie van LNV heeft op 25 mei 2020 nieuwe stalinnovatie-regelingen uitgebracht voor de rundveehouderij (melkvee en vleeskalveren), varkenshouderij en melkgeitenhouderij. De regelingen zijn gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van nieuwe duurzame huisvestingsystemen. Het gaat hierbij om reductie van de uitstoot van methaan, ammoniak, geur en fijnstof, met aandacht voor dierenwelzijn en luchtkwaliteit in de stal door zoveel mogelijk met reducerende bronmaatregelen te werken. -
Climate smart cattle breeding
1 januari 2023 - Project - Een lagere CO2-voetafdruk van zuivelproducten is een belangrijk onderdeel geworden van duurzame zuivelproductie. Aangezien methaanemissie van melkkoeien het belangrijkste onderdeel is van deze CO2-voetafdruk, en de Nederlandse landbouw voor de uitdaging staat om de methaanemissies tegen 2030 met 2,1 Mton en nog verder tegen 2050 te verminderen, hebben boeren dringend behoefte aan efficiënte en kosteneffectieve opties om methaanemissies verminderen. Sommige oplossingen om de enterische methaanemissies te verminderen zijn uitgebreid onderzocht; bijv. toevoegingsmiddelen of mestvergisters. -
Klimaatperspectief Nederlandse agroproductie
1 januari 2023 - Project - Het doel van deze PPS is om kennis te ontwikkelen om monitoring van klimaateffecten van Nederlandse Agro & Food productie door bedrijfsleven en overheid beter op elkaar te laten aansluiten. De overheid rapporteert volgens een landenbenadering, het bedrijfsleven via een ketenbenadering. -
Aanpassing melkveestallen voor minder methaan
1 januari 2023 - Project - Methaanemissie uit mest kan met 75% gereduceerd kan worden. Met dit project willen we een pakket van (combinaties van) technische maatregelen hebben geïdentificeerd en getest waarmee bestaande traditionele melkveestallen met roostervloer kunnen worden omgebouwd om de methaanemissie uit stallen en mestopslagen drastisch te reduceren. -
Op weg naar een klimaatbestendige melkveehouderij in de Achterhoek
1 januari 2023 - Project - De Nederlandse melkveehouderij is een weersgevoelige sector. Toekomstige veranderingen in temperatuur en neerslagpatronen, en frequentere en hevigereweersextremen zullen naar verwachting in toenemende mate invloed hebben op bedrijfsprestaties, zowel economisch als milieukundig. Dit raakt niet alleen aan gras- en gewasproductie, maar ook aan diergezondheid, -productiviteit, en -welzijn; prijzen van grondstoffen en zuivel; en bedrijfsvoering (bv. beweiding, bemesting). Door extreme droogte en hitte in recente jaren is klimaatverandering en de noodzaak tot aanpassing van de bedrijfsvoering op de agenda gekomen van melkveehouders, en is de tijd rijp voor een meer structurele aanpak in de ontwikkeling naar eenklimaatbestendige melkveehouderij. -
Mestscheiden in melkveestallen
1 januari 2023 - Project - De PPS 'Mestscheiding in melkveestallen' ambieert het verminderen van broeikasgasemissies en ammoniakemissie in bestaande stallen door snellere (primaire) scheiding van feces en urine en afvoer. Het draagt bij aan de gehele verduurzaming van de melkveesector door ook de apart opgevangen fracties op te waarderen en door praktische integrale oplossingen aan te bieden die rekening houden met welzijn, gezondheid en economie. Daarvoor worden data en kennis van bestaande en vernieuwende systemen in Nederland en het buitenland verzameld.