Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
Koeien & Kansen en ClieNFarms werken samen aan reduceren van broeikasgassen
- EU project ClieNFarms onderzoekt in 23 EU-regio’s routes naar klimaat - neutrale landbouw. Koeien & Kansen onderzoekt voor de Nederlandse melkveehouderij de mogelijkheden. Het project gaat uit van een oplossingsruimte bepaald door economische, ecologische en culturele omstandigheden die in elke regio verschillen. Niet verwacht mag worden dat overal dezelfde maatregelen worden gekozen. -
Afvang ammoniak uit stal succesvol en methaan uit bek van koe nog een uitdaging
- Volgens onderzoekers van Wageningen University & Research is het mogelijk om van de totale methaanuitstoot uit de bek van een koe en de mest ruim twintig procent af te vangen. Afvang van driekwart van de ammoniak uit de stal is al praktijkklaar. Dat blijkt uit een haalbaarheidsstudie naar het gezamenlijk afvangen van methaan en ammoniak uit melkveestallen dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Dairy Science. -
Minder excretie stikstof en fosfaat bij Koeien en Kansen dan forfaits
- De melkveebedrijven die deelnemen aan Koeien & Kansen hebben in 2024 gemiddeld minder stikstof en fosfaat geproduceerd dan de wettelijke forfaitaire normen. De stikstofexcretie lag gemiddeld 3% lager, terwijl de fosfaatexcretie zelfs 15% lager was. Deze lagere nutriëntenuitstoot leidde tot een besparing van gemiddeld 230 ton mestafvoer per bedrijf. -
Landbouw en klimaatverandering: wat is in de toekomst nog mogelijk?
- Het voorjaar is nog nauwelijks begonnen of we kampen in Nederland al met problemen rondom droogte. Met name de natuur en landbouw lijden hieronder. Emma Knol, onderzoeker Klimaat & Bedrijf bij Wageningen University & Research (WUR), werkt onder meer aan een tool die de impact van klimaatverandering voor boeren op bedrijfsniveau inzichtelijk maakt en laat zien welke maatregelen kunnen helpen om ook in de toekomst landbouw te kunnen bedrijven. “Maar een klimaat- en waterrobuuste landbouw is niet alleen een opgave voor boeren.” -
De methaanuitstoot van koeien en schapen kan 25% omlaag met behulp van fokprogramma’s
- WUR start het Global Methane Genetics-initiatief, een internationaal project om de methaanuitstoot van koeien en schapen met een kwart te verlagen. De groep Fokkerij en Genomica leidt een internationaal consortium met 50 partners uit 25 landen dat 27,4 miljoen dollar heeft ontvangen van het Bezos Earth Fund en de Global Methane Hub. -
Ammoniak en broeikasgassen meten op proefboerderij De Marke
- Op proefboerderij De Marke van Wageningen University & Research (WUR) meten sensoren de ammoniak- en broeikasgasemissies van melkvee. Het onderzoek moet duidelijk maken of het systeem geschikt is om er milieuvergunningen voor veehouders op te kunnen baseren. Eenvoudig is het niet. -
Afsluitende bijeenkomst voor het Climate Smart Cattle Breeding project
- In het kader van de afronding van het Climate Smart Cattle Breeding project, werd op woensdag 12 maart een symposium georganiseerd over fokken van melkvee met een verlaagde methaanuitstoot. Tijdens het evenement kwamen boeren die door middel van gegevensverzameling hadden bijgedragen aan het project samen met onderzoekers en projectpartners, voor een informatieve dag met nieuwe inzichten en waardevolle discussies. -
Hoosbuien, hitte en droogte: veehouders moeten zich aanpassen aan weersextremen
- Langdurige droogte, hitte en extreme neerslag: boeren krijgen steeds vaker te maken met weersextremen en zullen zich moeten aanpassen aan een veranderend klimaat. Wageningen University & Research ontwikkelt en deelt praktische innovaties en kennis om de veehouderij klimaatbestendig te maken. -
Klimaat en veehouderij: praktische innovaties voor minder uitstoot van broeikasgassen
- De wereld wordt steeds vaker geteisterd door klimaatrampen. Een van de belangrijkste veroorzakers hiervan is het broeikasgaseffect en de veehouderij draagt hier aan bij. Dat moet en kan anders. Samen met boeren, overheden en bedrijfsleven werkt Wageningen University & Research aan praktische oplossingen voor minder uitstoot van broeikasgassen uit de veehouderij. -
Enorme methaan- en ammoniakreductie door varianten van dagontmesting
- Dagelijkse mestverwijdering uit de stal (het zogenaamde Dagontmesting) en de varianten daarvan kan leiden tot een aanzienlijke reductie van zowel methaan- als ammoniakemissies, waardoor de luchtkwaliteit en dus het welzijn en de gezondheid van de varkens worden verbeterd. Dat blijkt uit een onderzoek van Wageningen Livestock Research (WLR) en De Hoeve Innovatie (DHI) naar de Stal van de Toekomst.
Projecten
-
Aanpassing melkveestallen voor minder methaan
- Methaanemissie uit mest kan met 75% gereduceerd kan worden. Met dit project willen we een pakket van (combinaties van) technische maatregelen hebben geïdentificeerd en getest waarmee bestaande traditionele melkveestallen met roostervloer kunnen worden omgebouwd om de methaanemissie uit stallen en mestopslagen drastisch te reduceren. -
Mestscheiden in melkveestallen
- De PPS 'Mestscheiding in melkveestallen' ambieert het verminderen van broeikasgasemissies en ammoniakemissie in bestaande stallen door snellere (primaire) scheiding van feces en urine en afvoer. Het draagt bij aan de gehele verduurzaming van de melkveesector door ook de apart opgevangen fracties op te waarderen en door praktische integrale oplossingen aan te bieden die rekening houden met welzijn, gezondheid en economie. Daarvoor worden data en kennis van bestaande en vernieuwende systemen in Nederland en het buitenland verzameld. -
Kalverstal van de toekomst
- De kalversector staat voor nieuwe uitdagingen op het gebied van emissies naar de omgeving en daaraan gerelateerd het stalklimaat. Om de optimale kalverstal te ontwerpen is Wageningen University & Research begin 2020 samen met partners het project ‘Kalverstal van de Toekomst’ gestart. -
Toekomstbestendige en verantwoorde zuivelsector: Duurzame Zuivelketen 2030
- De Duurzame Zuivelketen is het pre-competitieve programma van zuivelondernemingen en landbouworganisaties voor het verder verduurzamen van de melkveehouderij. Deze sector kent een aantal belangrijke maatschappelijke uitdagingen die in afstemming met het ministerie van LNV en andere stakeholders (adviesraad) zijn geformuleerd in doelen voor 2030. -
Roughage management in a circular dairy system: reducing nutrient losses
- The dairy sector in The Netherlands is under pressure to increase its sustainability. After the progress made inthe past 30 years regarding nutrient efficiency, further efforts are required to comply with new issues, raisedby societal concern: nitrogen emissions (ammonia), greenhouse gas emissions (methane) and closing regionalnutrient cycles (circularity). Dairy processors are working on this market shift by incorporating thesesustainability goals in their milk sourcing and quality strategy, both in their processing as well as in the primaryproduction phase. Dairy farmers therefore need to be supported to be able to make their operational andstrategic management more sustainable within their possibilities. -
Klimaatrobuust waterbeheer voor Friese zandgebieden - op zoek naar de juiste balans
- In dit project wordt kennis gegenereerd die nodig is om het waterbeheer op de zandgronden van NO en ZO Friesland klimaatadaptiever te maken. De kern van dat adaptieve beheer is het langer vasthouden van meer regenwater, zodat meer water beschikbaar blijft voor droge perioden, zodanig dat voor landbouw een optimum wordt gecreëerd tussen droogte en natschade en voor natuur de droogteschade en de aanvoer van gebiedsvreemd water wordt beperkt door een natuurlijker grond- en oppervlaktewaterregiem. Het project voorziet in een uitwerking van een klimaatrobuuste inrichting en het onderbouwen van effecten op het gebied van hydrologie, landbouw en natuur. -
Ruwvoer, bodem & kringlooplandbouw
- Deze PPS draagt bij aan het realiseren van ambities die zijn geformuleerd in onder meer de LNV visie opkringlooplandbouw, het Klimaatakkoord, het Regeerakkoord (klimaatdoelstellingen), het IPCC rapport (ClimateChange and Land) en het keurmerk On the way to PlanetProof. -
Langdurig laag eiwit voeren van melkvee
- Het voerspoor is aantoonbaar zeer effectief en direct inzetbaar om ammoniak en methaan te verlagen. De laatste jaren is het ruwe eiwit (RE) van melkveerantsoenen echter gestegen in plaats van gedaald en er is dus een kentering nodig. Dit project beoogt te laten zien wat het effect is van het langdurig voeren van een laag eiwit rantsoen op de totale ammoniakuitstoot, de methaan emissie en de parameters rondom gezondheid, metabolisme en melkproductie van de koe. -
Egypt and Jordan - Climate-Smart Agriculture
- In dit project wordt een visie ontwikkeld voor de aankomende jaren om Climate-Smart Agriculture te bevorderen in Egypte en Jordanië. Deze visie wordt ontwikkeld samen met projectpartners, werkende aan projecten in de twee landen, en lokale stakeholders, waarbij ervaringen en kennis uit voorgaande projecten worden meegenomen. -
Impact van snel inpasbare technische interventies in praktijkstallen op methaanemissie
- Het terugdringen van methaanemissie uit de veehouderij vereist op korte termijn inzicht in en toepassing van snel inpasbare technische maatregelen die geschikt zijn voor bestaande bedrijfsinrichtingen. Voor de langere termijn zijn fundamentele aanpassingen van productiesystemen noodzakelijk. Het vaststellen van de impact van emissiereducerende maatregelen vereist een integrale beoordeling, waarmee we bedoelen dat naast het effect op methaanemissie ook andere aspecten moeten worden meegenomen, waaronder ongewenste emissies (met name ammoniak, maar ook geur en fijnstof bij intensieve veehouderij), inpasbaarheid en adoptie op bedrijven, het perspectief op economische haalbaarheid, en dierenwelzijn.