Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
Koeien & Kansen en ClieNFarms werken samen aan reduceren van broeikasgassen
- EU project ClieNFarms onderzoekt in 23 EU-regio’s routes naar klimaat - neutrale landbouw. Koeien & Kansen onderzoekt voor de Nederlandse melkveehouderij de mogelijkheden. Het project gaat uit van een oplossingsruimte bepaald door economische, ecologische en culturele omstandigheden die in elke regio verschillen. Niet verwacht mag worden dat overal dezelfde maatregelen worden gekozen. -
Afvang ammoniak uit stal succesvol en methaan uit bek van koe nog een uitdaging
- Volgens onderzoekers van Wageningen University & Research is het mogelijk om van de totale methaanuitstoot uit de bek van een koe en de mest ruim twintig procent af te vangen. Afvang van driekwart van de ammoniak uit de stal is al praktijkklaar. Dat blijkt uit een haalbaarheidsstudie naar het gezamenlijk afvangen van methaan en ammoniak uit melkveestallen dat is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Dairy Science. -
Minder excretie stikstof en fosfaat bij Koeien en Kansen dan forfaits
- De melkveebedrijven die deelnemen aan Koeien & Kansen hebben in 2024 gemiddeld minder stikstof en fosfaat geproduceerd dan de wettelijke forfaitaire normen. De stikstofexcretie lag gemiddeld 3% lager, terwijl de fosfaatexcretie zelfs 15% lager was. Deze lagere nutriëntenuitstoot leidde tot een besparing van gemiddeld 230 ton mestafvoer per bedrijf. -
Landbouw en klimaatverandering: wat is in de toekomst nog mogelijk?
- Het voorjaar is nog nauwelijks begonnen of we kampen in Nederland al met problemen rondom droogte. Met name de natuur en landbouw lijden hieronder. Emma Knol, onderzoeker Klimaat & Bedrijf bij Wageningen University & Research (WUR), werkt onder meer aan een tool die de impact van klimaatverandering voor boeren op bedrijfsniveau inzichtelijk maakt en laat zien welke maatregelen kunnen helpen om ook in de toekomst landbouw te kunnen bedrijven. “Maar een klimaat- en waterrobuuste landbouw is niet alleen een opgave voor boeren.” -
De methaanuitstoot van koeien en schapen kan 25% omlaag met behulp van fokprogramma’s
- WUR start het Global Methane Genetics-initiatief, een internationaal project om de methaanuitstoot van koeien en schapen met een kwart te verlagen. De groep Fokkerij en Genomica leidt een internationaal consortium met 50 partners uit 25 landen dat 27,4 miljoen dollar heeft ontvangen van het Bezos Earth Fund en de Global Methane Hub. -
Ammoniak en broeikasgassen meten op proefboerderij De Marke
- Op proefboerderij De Marke van Wageningen University & Research (WUR) meten sensoren de ammoniak- en broeikasgasemissies van melkvee. Het onderzoek moet duidelijk maken of het systeem geschikt is om er milieuvergunningen voor veehouders op te kunnen baseren. Eenvoudig is het niet. -
Afsluitende bijeenkomst voor het Climate Smart Cattle Breeding project
- In het kader van de afronding van het Climate Smart Cattle Breeding project, werd op woensdag 12 maart een symposium georganiseerd over fokken van melkvee met een verlaagde methaanuitstoot. Tijdens het evenement kwamen boeren die door middel van gegevensverzameling hadden bijgedragen aan het project samen met onderzoekers en projectpartners, voor een informatieve dag met nieuwe inzichten en waardevolle discussies. -
Hoosbuien, hitte en droogte: veehouders moeten zich aanpassen aan weersextremen
- Langdurige droogte, hitte en extreme neerslag: boeren krijgen steeds vaker te maken met weersextremen en zullen zich moeten aanpassen aan een veranderend klimaat. Wageningen University & Research ontwikkelt en deelt praktische innovaties en kennis om de veehouderij klimaatbestendig te maken. -
Klimaat en veehouderij: praktische innovaties voor minder uitstoot van broeikasgassen
- De wereld wordt steeds vaker geteisterd door klimaatrampen. Een van de belangrijkste veroorzakers hiervan is het broeikasgaseffect en de veehouderij draagt hier aan bij. Dat moet en kan anders. Samen met boeren, overheden en bedrijfsleven werkt Wageningen University & Research aan praktische oplossingen voor minder uitstoot van broeikasgassen uit de veehouderij. -
Enorme methaan- en ammoniakreductie door varianten van dagontmesting
- Dagelijkse mestverwijdering uit de stal (het zogenaamde Dagontmesting) en de varianten daarvan kan leiden tot een aanzienlijke reductie van zowel methaan- als ammoniakemissies, waardoor de luchtkwaliteit en dus het welzijn en de gezondheid van de varkens worden verbeterd. Dat blijkt uit een onderzoek van Wageningen Livestock Research (WLR) en De Hoeve Innovatie (DHI) naar de Stal van de Toekomst.
Projecten
-
Methaanreductie uit externe opslagen
- In de varkenshouderij en rundveehouderij wordt drijfmest geproduceerd die gedurende langere tijd wordt opgeslagen. Dit gebeurt deels in mestkelders onder de stallen en deels in externe mestopslagen. De emissie van ammoniak uit de externe mestopslagen wordt grotendeels voorkomen doordat deze verplicht zijn afgedekt. De methaan die door vergisting ontstaat in deze mestopslagen, laat zich niet tegenhouden door een afdekking en ontwijkt echter wel naar de buitenlucht, aangezien methaan in tegenstelling tot ammoniak slecht wateroplosbaar is. Om methaanemissie uit opslagen te reduceren zijn dus aanvullende maatregelen noodzakelijk. -
CEDERS
- De vorming van broeikasgassen (BKG) op rundveebedrijven wordt sterk bepaald door het voedingsmanagement. Voedingsmanagement en productieomstandigheden verschillen sterk tussen landen, maar een transparante, transnationale aanpak bij het in kaart brengen van BKG-emissies ontbreekt. Om de situatie voor de Nederlandse rundveehouderij op een objectieve wijze in kaart te brengen en te verbeteren, is verfijning en eenduidigheid nodig rondom de berekeningsmethoden voor BKG-emissies. Dit geldt ook voor de internationale positie die de Nederlandse rundveehouderij en het daaraan verbonden bedrijfsleven inneemt. Ook is duidelijkheid nodig rondom de internationale verschillen in de gehanteerde BKG-berekeningsmethodieken en de nationale achtergronden hiervan. -
Natuurinclusieve kringlooplandbouw: Reductie enterisch methaan en ammoniak bij melkvee
- De methaan- en ammoniakemissie op melkveebedrijven moet gereduceerd worden. Dat geldt ook voor melkveebedrijven die het concept van de natuurinclusieve kringlooplandbouw in de bedrijfsvoering integreren. Het is echter onduidelijk wat de impact van die integratie is op de methaan- en ammoniakemissie. Dit project is een eerste verkenning. -
Verlagen van methaanemissie uit vleesvarkensstallen door een innovatieve techniek van mestverwijdering en -behandeling
- De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. Naast onderzoek gericht op nieuwe stallen wordt ook gekeken naar kosteneffectieve aanpassingen aan bestaande stallen. De effecten van de reductieopties zullen in de praktijk worden getoetst en gedemonstreerd op pilotbedrijven en demobedrijven. Om te komen tot implementatie van reductiemaatregelen wordt kennis over nieuwe en bestaande maatregelen verspreid onder de doelgroep van veehouders en erfbetreders. De aanpak levert handelingsperspectief voor veehouders om emissies te reduceren en zetten aan tot toepassing. Dit onderzoek (F) richt zich op productie van ammoniakarme vloeistof uit mest waarmee mestputten van varkensstallen frequent gespoeld kunnen worden wat leidt tot reductie van NH3, CH4 en geur. -
Versterken kennis C- en N-stromen met continue bedrijfsmonitoring emissies en omgevingsfactoren
- Het terugdringen van methaanemissie uit de veehouderij vereist op korte termijn inzicht in en toepassing van snel inpasbare technische maatregelen die geschikt zijn voor bestaande bedrijfsinrichtingen. Voor de langere termijn zijn fundamentele aanpassingen van productiesystemen noodzakelijk. Het vaststellen van de impact van emissiereducerende maatregelen vereist een integrale beoordeling, waarmee we bedoelen dat naast het effect op methaanemissie ook andere aspecten moeten worden meegenomen, waaronder ongewenste emissies (met name ammoniak, maar ook geur en fijnstof bij intensieve veehouderij), inpasbaarheid en adoptie op bedrijven, het perspectief op economische haalbaarheid, en dierenwelzijn. -
Cow Act: regionale uitwerking van de duurzaamheidsstrategie van Danone
- Belangrijkste uitdaging: hoe komen we tot een aanpak voor de landen Frankrijk, Spanje en Polen om het bereiken van de duurzaamheidsdoelen van Danone zowel op landelijk niveau als op boerderijniveau verder uit te werken en te implementeren? -
Duurzame Zuivelketen 2030
- De Duurzame Zuivelketen is het pre-competitieve programma van zuivelondernemingen en landbouworganisaties voor het verder verduurzamen van de melkveehouderij. In overleg met stakeholders en in nauwe afstemming met het ministerie van LNV zijn in 2019 nieuwe duurzaamheidsdoelen vastgesteld voor 2030 op de thema’s klimaatverantwoorde zuivelsector, continu verbeteren diergezondheid en dierenwelzijn, behoud van weidegang, biodiversiteit, grondgebondenheid, verdienmodellen en veiligheid op het erf.