Dossier
Klimaatslimme landbouw
Met klimaatslimme landbouw, ofwel 'Climate-Smart Agriculture', kunnen we aan de stijgende vraag naar voedsel voldoen en tegelijkertijd werken aan productiemethoden voor gewassen die zijn aangepast aan een veranderend klimaat. We krijgen te maken met steeds extremere weersomstandigheden; niet alleen langdurige droogte, maar ook zware regenval. Wageningse onderzoekers bekijken hoe boeren daar beter op kunnen inspelen.
Klimaatslimme landbouw is door Nederland op de wereldwijde politieke agenda geplaatst bij de VN-top in New York in 2014. Ook politiek wordt het idee nu breed gedragen om de voedselproductie te verhogen en tegelijk het verbruik van grondstoffen daarbij flink te verminderen. De door Nederland gepresenteerde plannen zijn inmiddels door 75 landen omarmd.
Klimaatslimme landbouw in Nederland
Nederland kan, met Wageningen University & Research voorop, een sleutelrol spelen om ook in de toekomst de wereldbevolking op een milieuvriendelijke manier van voldoende gezond voedsel te voorzien. In Nederland wordt namelijk op hoog niveau kennis ontwikkeld over landbouw en klimaatslimme landbouw door samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid.
Nieuws over klimaatslimme landbouw
-
Rapport: Samenstelling mestproducten uit innovatieve stalsystemen in de melkvee-, varkens-, en kalverhouderij
26 april 2023 - Nieuws - Om zo min mogelijk grondstoffen te verliezen, is het van belang dat reststromen (zoals mest) zo efficiënt mogelijk worden hergebruikt. Vooral stalsystemen met scheiding aan de bron (urine en feces) en de dagelijkse afvoer van mest zijn perspectiefvol, omdat de ammoniak- en/of methaanemissies uit deze stallen lager zijn. Daarnaast hebben mestproducten uit deze stalsystemen meer verwaardingsmogelijkheden in de keten. -
Eerlijk stimuleren, afrekenen en belonen van boeren voor een duurzame landbouw
13 april 2023 - Overig - De landelijke stikstof-, klimaat- en waterkwaliteitsdoelen voor de landbouw zijn duidelijk, maar hoe zorg je er nu voor dat individuele boeren kunnen sturen op deze duurzame toekomst en de overheid hen daaraan kan houden? Daarvoor moeten we landelijke doelen vertalen naar concrete doelen per bedrijf. Daarbij zijn kritische prestatie-indicatoren nodig die helpen om de effectiviteit van ingrepen van boeren te monitoren en om te kunnen belonen en afrekenen. Dat betogen vier Wageningse wetenschappers in het essay ‘Gebieds- en bedrijfsgerichte handelingsperspectieven voor een duurzame landbouw’. -
De invloed van het koetoilet op het urineergedrag van de koe
4 april 2023 - Nieuws - Tijdens het eten van haar brok, wordt de koe gestimuleerd om in het koetoilet te plassen. Hierdoor komt de urine niet bij de vaste mest terecht, en wordt er aanzienlijk minder ammoniak gevormd. Hiermee wordt het ammoniakprobleem bij de bron aangepakt. Hoe reageert de koe op het systeem? Dat is getest op Dairy Campus, het innovatiecentrum van Wageningen University & Research. -
Bodemverbetering met slibcompost producten: het bodemleven
20 maart 2023 - Nieuws - In een eerder artikel besteedden we aandacht aan de resultaten van het project ‘Bodemverbetering met slibcompost’. Dit project werd gedurende de afgelopen vier jaar uitgevoerd op De Marke. In dit artikel lieten we zien op welke manier zuiveringsslib in de vorm van slibcompost opnieuw kan worden toegepast als bodemverbeteraar in de landbouw. De nadruk lag daarbij vooral op de manier waarop slibcompostproducten kunnen worden gemaakt en op de opbrengstverhoging en de voedingswaarde van snijmais, dat als onderzoekplant fungeerde. Ook de wettelijke mogelijkheden en hobbels voor toepassing bespraken we. In deze bijdrage gaan we nader in op het onderzoek dat we deden in deze veldproevenreeks naar mycorrhiza en de ontwikkeling van het bodemleven. -
De delta staat onder druk
15 maart 2023 - Longread - Door klimaatverandering en zeespiegelstijging staan delta’s als Vietnam en Bangladesh onder druk. WUR helpt mee om delta’s toekomstbestendig te maken, onder ander door de zogeheten Food Systems Approach, waarmee beleidsmakers inzicht krijgen in alle factoren en belangen die ter plaatse een rol spelen. -
Nieuwe Nature-based Future Student Challenge dankzij filantropische donatie
15 maart 2023 - Nieuws - Klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en voedselonzekerheid zijn bedreigingen voor de wereldwijde voedselvoorziening en onze samenleving, die om baanbrekende oplossingen vragen. Wageningen University & Research (WUR) en het University Fund Wageningen werken daarom samen met de Foundation for Food & Agriculture Research (FFAR) aan een serie van drie Nature-based Future Challenges. Deze student challenges stimuleren studententeams om oplossingen te vinden die de gevolgen van klimaatverandering beperken en bijdragen aan een biodiversiteit-positieve toekomst. De FFAR doneert meer dan 250.000 dollar om deze uitdaging te realiseren. -
Gerard Migchels bij Pointer over mogelijke oplossingen voor de stikstofproblematiek
13 maart 2023 - Radio & TV - Wat is ervoor nodig om de boeren over de streep te trekken om meer circulair en duurzaam te gaan werken en zo de stikstofdepositie te verminderen? Gerard Migchels, coördinator 'Groen ondernemen met veehouderij' bij Wageningen University & Research was bij een debat over deze kwestie tussen Peter Drenth (CDA) en Lester van der Pluijm (PvdD), georganiseerd door KRO-NCRV Pointer. -
Integrale aanpak van ammoniak en methaan getoetst
13 maart 2023 - Nieuws - De Nederlandse melkveehouderij staat voor de opgave om een belangrijke bijdrage te leveren aan de emissiereductie van methaan en ammoniak. Een integrale aanpak moet er voor zorgen dat de reductie gepaard gaat met werkbare maatregelen in de praktijk. Onderzoekers van Wageningen Livestock Research hebben op vijf Koeien & Kansen-bedrijven voermaatregelen getoetst op effectiviteit en werkbaarheid. -
Workshops: ontwerpen van agroforestry voor melkveehouders
28 februari 2023 - Overig - Samen met gemotiveerde melkveehouders uit Noord Nederland is de zoektocht gestart naar de kansen die agroforestry biedt. Dit doen we in het project 'Agroforestry voor klimaatpositieve zuivel en biodiversiteit'. In een reeks van vier workshops ontwikkelen we begin 2023 een aantal concept-ontwerpen voor een maximale integratie van bomen, struiken en heggen. -
Integrale benadering op thema duurzaamheid is een uitdaging
22 februari 2023 - Nieuws - De Koeien en Kansen-bedrijven streven naar een duurzame manier van melkvee houden. Om dit te realiseren zijn er voor zes verschillende duurzaamheidsthema’s doelen geformuleerd. In 2021 behaalde geen enkel bedrijf alle zes doelen tegelijk. Aan de hand van de resultaten van een integraliteitsstudie in 2022 is gekeken naar de kenmerken van bedrijven die veel doelen tegelijk in hetzelfde jaar halen.
Projecten
-
SENSE project: Synergiën in geïntegreerde systemen
1 januari 2024 - Project - In hoeverre kunnen geïntegreerde gewas-veehouderij-bosbouwsystemen (agroforestry) een deel van de oplossing zijn voor de klimaat- en biodiversiteitscrises? Het SENSE-project ontwikkelt scenario's voor de circulariteit van landbouwbedrijven en evalueert hun (i) potentieel voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, (ii) veerkracht, met behulp van probabilistische risicoanalyse, en (iii) neveneffecten op andere maatschappelijke doelen. -
Microbioom in relatie tot CH4 en NH3 emissie
1 januari 2024 - Project - Reductie van de methaanemissie kan bereikt worden via een geïntegreerde voer- en diergerichte aanpak. De productie van enterisch methaan wordt voor een groot deel beïnvloed door voerstrategieën en door sturing van het (pens)microbioom. Dit projectplan onderzoekt het spoor van microbioom en de beïnvloeding daarvan via diermanagement. -
Voorkomen van methaanverliezen uit varkensstallen door dagontmesting en koeling
1 januari 2024 - Project - De aanpak van emissies uit stal en opslag, heeft als doel om innovatieve technieken en maatregelen in stal, mest en verwerking voor emissiereductie te ontwikkelen en in de praktijk te implementeren, zodat de reductieopgaven in 2030 zijn gehaald. Het LNV onderzoeksprogramma Stal en Opslag bestaat uit Meten en monitoring (E) onderzoek (F), pilots en demos (G) en communicatie (H). Uit onderzoek moet blijken welke reductietechnieken werken en hoeveel emissiereductie dit oplevert. -
Low Carbon Dairy: samenwerken aan 50% lagere footprint in zuivelketens
10 juli 2023 - Project - Wageningen University & Research werkt in de vierjarige Publiek-Private Samenwerking (PPS) Low Carbon Dairy aan het verlagen van de carbon footprint van melk met 50% in 2030. Dit doen we samen met de zuivelketens van Unilever met Ben & Jerry’s en CONO Kaasmakers, en Nestlé met Vreugdenhil Dairy Foods. Ook mengvoerbedrijven (Agrifirm, ForFarmers en De Heus) en Duynie (leverancier co-producten), Lely (robots en datasystemen voor melkveebedrijven) en Rabobank doen mee. -
Meetcampagne emissiefactoren referentiestallen, onderdeel voorbereiding
1 januari 2023 - Project - Het ministerie van LNV heeft op 25 mei 2020 nieuwe stalinnovatie-regelingen uitgebracht voor de rundveehouderij (melkvee en vleeskalveren), varkenshouderij en melkgeitenhouderij. De regelingen zijn gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van nieuwe duurzame huisvestingsystemen. Het gaat hierbij om reductie van de uitstoot van methaan, ammoniak, geur en fijnstof, met aandacht voor dierenwelzijn en luchtkwaliteit in de stal door zoveel mogelijk met reducerende bronmaatregelen te werken. -
Climate smart cattle breeding
1 januari 2023 - Project - Een lagere CO2-voetafdruk van zuivelproducten is een belangrijk onderdeel geworden van duurzame zuivelproductie. Aangezien methaanemissie van melkkoeien het belangrijkste onderdeel is van deze CO2-voetafdruk, en de Nederlandse landbouw voor de uitdaging staat om de methaanemissies tegen 2030 met 2,1 Mton en nog verder tegen 2050 te verminderen, hebben boeren dringend behoefte aan efficiënte en kosteneffectieve opties om methaanemissies verminderen. Sommige oplossingen om de enterische methaanemissies te verminderen zijn uitgebreid onderzocht; bijv. toevoegingsmiddelen of mestvergisters. -
Klimaatperspectief Nederlandse agroproductie
1 januari 2023 - Project - Het doel van deze PPS is om kennis te ontwikkelen om monitoring van klimaateffecten van Nederlandse Agro & Food productie door bedrijfsleven en overheid beter op elkaar te laten aansluiten. De overheid rapporteert volgens een landenbenadering, het bedrijfsleven via een ketenbenadering. -
Aanpassing melkveestallen voor minder methaan
1 januari 2023 - Project - Methaanemissie uit mest kan met 75% gereduceerd kan worden. Met dit project willen we een pakket van (combinaties van) technische maatregelen hebben geïdentificeerd en getest waarmee bestaande traditionele melkveestallen met roostervloer kunnen worden omgebouwd om de methaanemissie uit stallen en mestopslagen drastisch te reduceren. -
Op weg naar een klimaatbestendige melkveehouderij in de Achterhoek
1 januari 2023 - Project - De Nederlandse melkveehouderij is een weersgevoelige sector. Toekomstige veranderingen in temperatuur en neerslagpatronen, en frequentere en hevigereweersextremen zullen naar verwachting in toenemende mate invloed hebben op bedrijfsprestaties, zowel economisch als milieukundig. Dit raakt niet alleen aan gras- en gewasproductie, maar ook aan diergezondheid, -productiviteit, en -welzijn; prijzen van grondstoffen en zuivel; en bedrijfsvoering (bv. beweiding, bemesting). Door extreme droogte en hitte in recente jaren is klimaatverandering en de noodzaak tot aanpassing van de bedrijfsvoering op de agenda gekomen van melkveehouders, en is de tijd rijp voor een meer structurele aanpak in de ontwikkeling naar eenklimaatbestendige melkveehouderij. -
Mestscheiden in melkveestallen
1 januari 2023 - Project - De PPS 'Mestscheiding in melkveestallen' ambieert het verminderen van broeikasgasemissies en ammoniakemissie in bestaande stallen door snellere (primaire) scheiding van feces en urine en afvoer. Het draagt bij aan de gehele verduurzaming van de melkveesector door ook de apart opgevangen fracties op te waarderen en door praktische integrale oplossingen aan te bieden die rekening houden met welzijn, gezondheid en economie. Daarvoor worden data en kennis van bestaande en vernieuwende systemen in Nederland en het buitenland verzameld.