Verkenning van de mogelijkheden voor een landelijk Fonds voor Kleine Kernen voor een leefbaar en vitaal platteland

De LVKK en provinciale VKK’s zijn voortdurend op zoek naar middelen voor lokale projecten van dorpsgemeenschappen. Om de financiering minder afhankelijk te laten zijn van ad hoc en tijdelijke overheidssubsidies en bijdragen uit fondsen overweegt de LVKK middels fondsvorming om een bredere financiële basis en meer stabiliteit en continuïteit te vinden.

Een andere aanleiding voor de overweging om zelf een fonds op te zetten, is de wens om de besteding van de geldstromen meer te democratiseren en de beslissingen over de besteding meer bij de gemeenschap te leggen. Vandaar dat de LVKK geïnteresseerd is in een landelijk fonds voor lokale gemeenschapsfondsen en een werkgroep heeft opgericht om de haalbaarheid van het opzetten van een Community Foundation te verkennen.

Het project

Het doel van dit onderzoeksproject is om de governance te verkennen van de verschillende mogelijkheden voor het opzetten van een landelijk fonds en/of financiële structuur voor kleine kernen, en om een beeld te krijgen van de implicaties daarvan voor het werk en de (netwerk)organisatie van de LVKK. Ook in relatie tot andere landelijke organisaties die lokale initiatieven ondersteunen zoals LSA en Katalys. Het resultaat zal een advies op hoofdlijnen zijn waarin we een aantal mogelijkheden schetsen voor het opzetten van een landelijk fonds en/of financiële structuur voor kleine kernen passend bij de doelen en wensen van de LVKK, waarbij we ingaan op de governance op de verschillende schaalniveaus.

Hoofdvragen van deze verkenning zijn:

• Welke problemen en uitdagingen worden ervaren bij de financiële matching tussen de dorpsinitiatieven en geldverstekkers (zoals gebiedsfondsen, gemeenschapsfondsen, landelijke vermogensfondsen, overheidssubsidies, particuliere giften en andere geldverstrekkers), en waar is behoefte aan?
• Welke andere organisaties, fondsen en samenwerkingsconstructies zijn werkzaam in het speelveld van de financiering van dorpsinitiatieven? En wat zijn relevante ontwikkelingen en nieuwe kansen bij het financieren van dorpsinitiatieven?
• Welke faciliterende rol kunnen de LVKK en de provinciale VKK’s hierbij spelen, wat kunnen ze hierin bieden qua ondersteunende (financiële en of kennis) structuur, ook in samenwerking met andere relevante partijen en organisaties?

Het onderzoek kent de volgende onderzoeksactiviteiten:

• Probleemverkenning middels gesprekken met de LVKK en een aantal VKK’s.
• Speelveldanalyse middels een internetscan
• Literatuurverkenning over fondsvorming
• Leren van een aantal inspirerende bestaande fondsen middels een internetscan en een aantal verdiepende interviews
• Vertaalslag naar een mogelijk landelijk fonds. Dit doen we mede op basis van het ACT studentenonderzoek dat drie inspirerende Europese fondsen voor community foundations onderzoekt en vertaalt naar mogelijke ‘modellen’ voor een landelijk fonds voor kleine kernen.