Onderwijstype
Junior Science Lab 2025: Krijg jij de smaak te pakken?
Krijg jij de smaak te pakken? Dat was de vraag die Edese leerlingen beantwoorden tijdens het Junior Science Lab in Cultura als onderdeel van de Rijk Schooldag. Masterstudenten Lisa Molenaar en Noortje Retera zijn de wetenschappers van WUR die sensorisch onderzoek deden met de leerlingen.
College over zintuigen
De les, of college zoals zij dat op de universiteit noemen, starten Lisa en Noortje met informatie over sensorisch onderzoek. Eerst krijgen de leerlingen uitleg over zintuigen want wie weet wat de 5 basiszintuigen zijn? ‘wat je lekker vindt?!’ zegt één van de leerlingen een beetje vragend. Komt een beetje in de buurt geven Noortje en Lisa aan maar dat is niet wat we zoeken. We hebben het over zoet, zuur, zout, bitter en umami. Zintuigen die ook iets aangeven in je lichaam zoals gevaar bij het eten van iets bitters. Gelukkig zijn er ook genoeg dingen die bitter zijn maar we toch veilig kunnen eten, zegt Noortje. Ook je huid en reuk spelen een rol. Wist je dat dingen proeft doordat je ze ook ruikt? Niet alleen direct via je neus maar ook binnendoor in je mond.
Tijd voor onderzoek
Genoeg geleerd over zintuigen. We gaan het hebben over sensorisch onderzoek. Op de universiteit vindt dat plaats in een witte, stille ruimte waar het product door een luikje kan worden aangeboden. Vandaag in Cultura doen we dat anders maar het is wel écht een onderzoek!
Alle proefjes staan al opgesteld. We testen vandaag drie dingen; jellybeans; als je deze blind proeft, kun je dan aan de smaak herkennen welke kleur deze zijn? Gevolgd door drinkyoghurt; welke is het A-merk en welke het B-merk? En als laatste ruiken aan sniffinsticks. Als je meerdere keuzemogelijkheden hebt, kun je dan ruiken welke geur er van de sticks komt? ‘Bah, deze is echt heel vies’, roept één van de leerlingen. Dat klopt. Er zitten ook minder aangename geuren bij zoals vis en ook de geur van gras wordt niet door iedereen gewaardeerd.
In drie groepen gaan de leerlingen aan het werk en iedere groep doet één experiment per keer. Over de verdeling is soms nog wat discussie. “De jellybeans doen we als laatste want die zijn het lekkerst!” Alle drie de experimenten worden ijverig uitgevoerd en de resultaten worden op het eind door Noortje en Lisa gedeeld. Welke drinkyoghurt is bijvoorbeeld als lekkerst getest? Drinkyoghurt A of B? De uitkomst is verdeeld; 50/50. Zowel het huismerk als het A-merk worden als even lekker beschouwd.
Producten verbeteren
Na het sensorische onderzoek gaan de leerlingen nadenken over het verbeteren van een product. Denk aan eieren die in een saaie, kartonnen doos zitten of rijst wat in een doorzichtige zak zit. Die verpakking kan beter. Denk daar eens over na!
Het bedenken van een product levert de nodige discussie op in de groepjes. Er wordt driftig door elkaar gepraat en besproken hoe te beginnen en wat te bedenken. De opdracht gaat daarmee niet alleen over het bedenken van een nieuw product maar ook over samenwerken en samen compromissen sluiten. De oplossing; ideeën combineren. Alle groepjes presenteren vervolgens hun idee en de dag wordt afgesloten met een applaus en het uitreiken van certificaten. Op het certificaat een handtekening van Noortje en Lisa en bij sommigen ook van de Pabo studenten van de CHE die de leerlingen deze dag weer goed hebben begeleid.
Wat is een Junior Science Lab (JSL)?
Bij het Junior Science Lab (JSL) zijn leerlingen van groep 6, 7 of 8 een middag lang de onderzoeker. JSL begint met een kort college van een wetenschapper van Wageningen University en daarna gaan zij aan de slag in een laboratorium of andere ruimte. De leerlingen zetten een onderzoek op, voeren deze uit en bekijken de resultaten. Net als echte onderzoekers dus!
Het JSL in Cultura werd georganiseerd in samenwerking met de Rijke Schooldag, een organisatie die in het leven is geroepen om alle kinderen de kans te geven om zich verder te verrijken door deel te kunnen nemen aan leuke, sportieve en culturele activiteiten. Hiermee proberen we als Wetenschapsknooppunt bij te dragen aan gelijke kansen en meer inclusiviteit.