Koloniale Kringloopboeren

In de Veenkoloniën zijn veel kansen voor de melkveehouderij. Echter blijft het
voor een melkveehouder lastig om een optimaal bouwplan te realiseren. De meeste melkveehouders weten meer van koeien dan van hun land. Hoewel er al vele pogingen zijn gedaan om melkveebedrijven beter te koppelen aan akkerbouwbedrijven zijn we met een groep voorlopende melkveehouders het probleem opnieuw te lijf gegaan, waarbij de bodem en het optimale bodemprofiel ons uitgangspunt waren.
Met een serie ‘schop in de grond’-bijeenkomsten is de dialoog tussen de melkveehouders en akkerbouwers opnieuw gestart. In de periode tussen 2013 en 2015  zijn melkveehouders en akkerbouwers geïnterviewd, hebben ze gezamenlijk de BodemConditieScore uitgevoerd en is een discussieavond georganiseerd. Daarnaast hebben de deelnemers van het praktijknetwerk begeleiding gehadvan een bodemkundige bij het opstellen van het ideale bouwplan.

Resultaten

Vier keer winst, is het belangrijkste resultaat van dit praktijknetwerk. Winst in de bodem, kringloop, bouwplan en samenwerking.

• Bodem

De bodem is een complex productiemiddel. Uit ons　praktijknetwerk blijkt dat de akkerbouwer veel meer bodemkennis heeft dan de melkveehouder. Gezamenlijk de BodemConditieScore (BCS) uitvoeren zorgt voor bewustwording en onderling begrip. In dit praktijknetwerk zijn de handleidingen (grasland en bouwland) speciaal aangepast op de condities in de Veenkoloniën. Er is veel kennis beschikbaar, maar deze omzetten naar handelingsperspectief voor de agrariër is het eerste punt waar nog veel winst te halen is.

• Kringloop

In dit praktijknetwerk is op basis van kringloopwijzers van de melkveebedrijven geëvalueerd in welke mate het lukt de kringloop te sluiten. Meer ruwvoerproductie van eigen land is wat ons betreft de eerste stap, maar om een echte kringloopboer te worden is meer nodig dan het invullen van de kringloopwijzer. In het praktijknetwerk is gediscussieerd over de volgende onderwerpen:

• Bouwplan

Melkveehouders hebben, mede door de derogatie, op dit moment weinig variatie in hun bouwplan. Dit komt de bodemkwaliteit vaak niet ten goede. In het bouwplan is dus veel winst te halen. Belangrijk is de vraag: wanneer haal je op jouw bedrijf de beste productie? Een samenwerking met een akkerbouwer kan hier oplossingen bieden, de melkveehouder concentreert zich op grasteelt (op de huiskavel), de akkerbouwer op de overige gewassen. Het visualiseren van het bouwplan: het bouwplan inzichtelijk maken (verhouding gras/mais/overig), op welk perceel vindt welke teelt plaats, zorgt voor bewustwording en brengt de kansen in kaart.

• Samenwerking

Dit praktijknetwerk heeft zich expliciet gericht op de samenwerking tussen akkerbouwers en melkveehouders. In de bovenstaande alinea’s is het al enkele keren genoemd, samenwerking biedt kansen om bodemkennis uit te wisselen, kringlopen te sluiten en bouwplannen te perfectioneren. Grondruil is met één boer lastig, met meerdere boeren combineren zou dit probleem beperkt kunnen worden. Bij mest kan de melkveehouderij denken aan specifiekere mestproductie, die voldoet aan de vraag van de akkerbouw. De voorwaarde is dat de akkerbouwer zijn wensen duidelijk maakt. Denk aan compost.
Communicatie is de sleutel, de akkerbouwer moet de voordelen voor de melkveehouder goed begrijpen en visa versa. De conclusies van dit praktijknetwerk zijn weergegeven op twee posters: Melkveehouders en akkerbouwers steken samen de schop in de grond voor een nieuwe dialoog en Puzzelen met bouwplannen.

Leermomenten

Het praktijk netwerk kende verschillende activiteiten: groepsbijeenkomsten, discussies en individuele begeleiding. De deelnemers hebben hierdoor veel ervaringen opgedaanmet de bijbehorende leermomenten. Tijdens het afnemen van de BodemConditieScore vonden de deelnemers vooral het opsporen van storende lagen interessant.

In het jaar van de bodem is de bodem weer centraal gezet!