Nieuws

Veldbonen als krachtvoer

Gepubliceerd op
22 mei 2023

Veldbonen leveren eiwit van eigen land en zijn een financieel interessante vervanger voor soja. Voor Koe en Eiwitdeelnemer Ron Iwema in het Groningse Rasquert reden om na de aankoop van 1 ha, vorig jaar zelf zo’n 6 ha in te zaaien met deze krachtvoervervanger. “Als je genoeg ruwvoer hebt, is het interessant om zelf krachtvoer te telen.”

Eiwit én energie van eigen land

Een van de redenen voor Ron om met veldbonen aan de slag te gaan was nieuwsgierigheid. ”Veldbonen leveren eiwit, energie en zetmeel. Ik was wel benieuwd wat het als vervanger van soja zou doen. Bovendien vind ik het mooi om zelf een eiwitaanvulling te verbouwen. Met een eigen geteeld product draag je bij aan een lagere footprint. Dat is in meer opzichten een pluspunt en gaat ook steeds belangrijker worden. Twee jaar geleden heb ik bij wijze van experiment van een bevriende akkerbouwer 1 ha gekocht en in oktober 2021 winterveldbonen ingezaaid. Vooraf had ik gedacht dat ik tevreden zou zijn als er 6000 kg af zou halen; het zijn er 6300 geworden. Een mooie opbrengst dus, waar ik niet veel extra inspanning voor heb hoeven doen, want oogsten, verwerken en opslag heb ik uitbesteed aan de akkerbouwer. Hij heeft daar het materieel voor en de expertise.”

Krachtvoervervanger met laag ureum

De gemiddelde voederwaarde van winterveldbonen is 275 ruw eiwit, 105 DVE en 125 OEB, met als extra pluspunt het hoge zetmeelgehalte van 345 gram. “Met soja in het rantsoen kwam ik op een ureum van 18. Met het voeren van veldbonen is mijn ureum naar 15 gegaan. Winterveldbonen zijn wat bitterder dan zomerveldbonen, maar ik meng het mee in het rantsoen en de koeien doen het er goed op. Als je voldoende hebt om tot een stabiel rantsoen te komen, dan is het ook een manier om te sturen richting 155RE. Met de 7 ha die ik heb, kan ik een half jaar voeren dus dat zou mogelijk moeten zijn.”

Arbeid

Winterveldbonen worden in oktober en november gezaaid en in augustus geoogst. “Hoewel je hoort en leest dat de teelt van veldbonen veel aandacht vraagt, heb ik het niet als extra inspannend ervaren. Ik ben altijd wel met mijn land, bodem en gewas in de weer om het optimaal te krijgen en houden. Dat is met de veldbonen niet anders. Je moet het wél goed volgen en op tijd zijn met gewasbescherming, signaleren van ziektes en snel handelen bij chocoladevlekkenziekte want anders gaat het compleet mis. Verder is het van belang zo droog mogelijk te oogsten om te voorkomen dat de hele combine wordt onder gesmeerd. Eigenlijk net als bij tarwe. De veevoerleverancier slaat het op en plet het, ik kan het dus op afroep bestellen en door het rantsoen mengen.”

Financieel aantrekkelijk

Veldbonen tellen in het nieuwe GLB mee in de eco-regeling als stikstofbindend gewas en als rustgewas, en dat levert een premie op. “Dat is mooi natuurlijk. Maar los daarvan is het ook qua kosten financieel aantrekkelijk ten opzichte van soja. Zelfs met de investering van het uitbesteden van oogst, bewerking en opslag levert het me zo’n 30 cent per kg voordeel op. Het is dus een interessante eiwitvervanger om zelf te verbouwen, mits je voldoende ruwvoer hebt natuurlijk. Want voldoende eigen ruwvoer is altijd het uitgangspunt.”

Veldboonfeiten en -tips:

  • Eco-activiteit eiwitgewas glb
  • Nalevering stikstof voor volgend gewas
  • ‘Krachtvoer/eiwitvervanger’ van eigen bedrijf, goede voederwaarde
  • Te oogsten als Gehele Plant Silage, CCM (30-40% vocht), of droog (14-16 % vocht)

Opbrengsten:

klei 5-7 ton, zand 3-6 ton (droog) en daardoor zeer bepalend voor saldo. Valt vaak tegen op zandgrond door te lage opbrengst en daardoor (veel) hogere teeltkosten dan gras of mais of grasklaver.

Winterveldboon

  • Minder zaaizaad/ha dan zomerveldboon
  • Hoger opbrengst dan zomerveldboon
  • Oogsttijdstip eerder
  • Zaaitijdstip sept-okt

Zomerveldboon

  • Inzaai mrt-april
  • Minder diep zaaien
  • Later oogsttijdstip, minder opbrengst dan winterveldboon

Bodem en teelt:

  • PH op peil net als bij alle vlinderbloemigen op klei > 6, zand > 5,5
  • Bodemstructuur en ontwatering op orde, vlinderbloemigen houden er niet van om met de voeten in het water te staan.
  • Bemesting bij normale toestand: 30 kg N, 60 kg P205, 180 kg k20
  • Veel N bemesten geeft veel plant, weinig peul
  • Strak spuitschema, en relatief veel gewasbescherming nodig op de juiste momenten (komt vaak zeer nauw).

Sjoerd Roelofs, DLV Advies en Koe en Eiwitbegeleider