Jaarverslag Dierproeven: WUR investeert in alternatieven én dierenwelzijn

Een deel van de dierproeven wordt bovendien uitgevoerd met dieren die hergebruikt worden, bijvoorbeeld voor onderwijs of voor bloedafnames, waardoor het werkelijke aantal ingezette dieren lager ligt.

Waarom nog dierproeven?

In 2024 viel bijna 90% van de dierproeven door WUR onder zogeheten doeldieronderzoek – onderzoek in het belang van het dier of de diersoort zelf. Zo is er dus onderzoek verricht naar de bestanden en migratie van wilde vissen, en daarnaast naar de ontwikkeling van vaccins tegen vogelgriep om uitbraken te voorkomen en de ziektelast voor dieren te verlagen. Dierproeven blijven in sommige gevallen noodzakelijk voor onderzoek omdat de wet het voorschrijft of omdat er nog geen bruikbaar alternatief is voor bijvoorbeeld onderzoek naar diergezondheid, voedselveiligheid of de ontwikkeling van vaccins.

Dierenwelzijn staat voorop

WUR voert dus alleen dierproeven uit als er geen bruikbaar alternatief is of als de wet het voorschrijft. Voor elke dierproef is een vergunning nodig die wordt verleend door de Centrale Commissie Dierproeven: een zelfstandig bestuursorgaan van de Rijksoverheid. De mate van ongerief voor het dier wordt daarbij vooraf en achteraf zorgvuldig beoordeeld. In 2024 bleef het aandeel proeven met matig of ernstig ongerief beperkt: het overgrote deel van de dierproeven viel binnen de categorie ‘licht ongerief’.

Alternatieven in opmars

WUR zet al jaren fors in op alternatieve onderzoeksmethoden. Dieronderzoekers gebruiken inmiddels geavanceerde technologieën zoals:

• Drones en sensoren om wilde en gehouden dieren te monitoren zonder ze te verstoren;
• Complexe celsystemen (organoïden) die de functie van organen nabootsen en dierproeven daardoor deels kunnen vervangen;
• Slimme datamodellen waarmee diergezondheid voorspeld kan worden zonder dat dieronderzoek nodig is.

In 2024 ontvingen twee WUR-onderzoekers een prijs voor hun werk aan een alternatief model voor luchtwegonderzoek bij dieren.

Vooruitblik: investeren in de toekomst

WUR voelt en ondersteunt ten volle de maatschappelijke en politieke druk om het aantal dierproeven terug te brengen en is mede daarom transparant over de dierproeven die bij WUR worden uitgevoerd. Ondanks bezuinigingen in de onderwijs- en onderzoeksector blijft WUR investeren in toekomstgerichte onderzoeksfaciliteiten en –methoden en -technieken, zodat diervrij en dierwaardig onderzoek en onderwijs steeds gangbaarder wordt. Dit binnen de bredere context van onder meer de eiwittransitie, pandemievoorbereiding en de ‘One Health’-benadering waarin gezondheid van mens en dier samenkomen. Ondanks financiële en geopolitieke uitdagingen blijft WUR zich inzetten voor wetenschappelijk verantwoord én maatschappelijk gedragen onderzoek.

Meer weten?

Lees het volledige jaarverslag of ontdek hoe WUR werkt aan proefdiervrije innovaties op de pagina van dierproeven en de pagina van dieronderzoek.