Een onkruidvrije start geeft het meeste plezier van een akkerrand

De onkruidbeheersing op een akkerrand begint al bij de aanleg ervan. Een
onkruidvrije start geeft de planten uit het mengsel een voorsprong op de
onkruidzaden. We beginnen daarom met een herhaling van de belangrijkste tips
uit het vorige artikel over de aanleg van een akkerrand:

• Maak gebruik van een vals zaaibed, bij voorkeur 1 a 2 maanden vóór het zaaien.
• Maak een (zeer) fijn zaaibed voor de beste opkomst van het mengsel.
• Zaai in rijen zodat u later een paar keer kunt schoffelen.
• Zorg voor een snelle bodembedekking door in het zaadmengsel een paar snelgroeiende soorten op te nemen zoals boekweit of granen.
• Druk het zaad bij (of na) het zaaien goed aan en zaai bij voorkeur vlak voor een regenbui.

Een beetje extra aandacht bij de aanleg kan zo ergernis over onkruidproblemen voorkomen of beperken.

Wat mag wel en niet?

Voor de aanpak van onkruid na de aanleg bestaan diverse mogelijkheden. Bij de keuze van maatregelen is het vooral van belang of de rand valt onder een ANLB-pakket. In dat geval zijn de eisen van het pakket leidend. Die eisen kunnen betrekking hebben op het (eventueel) maaien of bemesten van de rand en op de onkruidbestrijding. LET OP: de eisen kunnen verschillen tussen pakketten.
Maatregelen om het onkruid aan te pakken zijn:

Schoffelen: Bij rijenzaai kan uitstekend 1-2 keer geschoffeld worden. Doe dit als de kruiden minimaal 5-10 cm hoog staan, maar let hierbij wel op broedende vogels. Probeer zo breed mogelijk te schoffelen en doe dit onder drogende omstandigheden.

Maaien meerjarige gras-kruiden randen: deze kunnen na opkomst één- of tweemaal worden getopt of gemaaid op ca. 15 cm, om bloei en zaadzetting van de (éénjarige) onkruiden tegen te gaan. Maai de rand nooit lager dan vanuit onkruidbeheersing nodig is. Als de rand in april is ingezaaid kan deze eind juni al (op ca. 15 cm) gemaaid worden. Een rand die in het najaar gezaaid is, kan het best vroeg in het voorjaar een eerste keer (op ca. 15 cm) gemaaid worden, het liefst voor (1 maart) i.v.m. broedvogels. Eventueel kan dan in juli nog een tweede maaibeurt plaatsvinden.

Maai bij voorkeur gefaseerd om voldoende aanbod van bloemen te houden voor natuurlijke vijanden en bestuivers. Maai de rand bij voorkeur niet later dan half september, zodat deze voldoende ruig de winter in gaat en beschutting biedt voor natuurlijke vijanden en andere fauna. Vanaf het tweede jaar is één keer maaien in de zomer meestal voldoende. Voer het maaisel na het maaien altijd af. Als het blijft liggen veroorzaakt het verstikking van de planten uit het mengsel en bevordert het vergrassing van de rand. Hetzelfde geldt ook voor klepelen. Afvoeren van maaisel is een essentieel onderdeel van het maaibeleid. Afvoeren is niet nodig als de rand alleen wordt getopt.

Maaien van éénjarige randen: dit zorgt er voor dat de bloemen later of niet tot bloei komen en kan beter worden vermeden.
Pleksgewijze onkruidbestrijding: als een eventuele subsidieregeling dit toelaat, kunt u wortelonkruiden pleksgewijs bestrijden met een herbicide (aanstippen) of verwijderen met handwerk. Op het deel van de rand dat overlapt met de bufferstrook is chemische onkruidbestrijding niet toegestaan. Loop minimaal één keer per jaar langs de rand om wortelonkruiden goed bij te houden.

Slootonderhoud naast een akkerrand

Zorg dat in het voorjaar bij de eerste keer uitmaaien van de sloot en het talud het slootvuil bovenop de slootkant (insteek) blijft en niet op de akkerrand terecht komt. Ook dat helpt om veronkruiding te voorkomen.