Nieuws

Drijfvermogen van grassoorten cruciaal

Gepubliceerd op
5 april 2017

De afgelopen jaren moest Koeien & Kansen ondernemer Rijk Baltus wel stro toevoegen aan het rantsoen. Het ADL in het rantsoen was de afgelopen jaren gezakt van 24 naar 16-18. Daarbij bleef de melkproductie van de koeien achter, ondanks de goede voederwaarde van de graskuil op papier. Door ‘kropaar’ in te zaaien en te voeren is dit probleem opgelost.

ADL is een afkorting van Acid Detergent Lignine en vertegenwoordigt de houtstof in het gewas. Dit wordt ook wel beschouwd als het gedeelte van de plant dat helemaal niet verteerbaar is. Eurofin Agro bemonsterde een ADL van 16-18 in het gras bij Baltus. Dit was op dit bedrijf het gevolg van veel rotatie van gras over het areaal. Een zoektocht naar meer ADL in de grasrassen leverde te weinig op. De ontwikkeling in de grasveredeling lijkt zo ver doorgeslagen te zijn dat de veredelaars het ADL in het laboratorium uit het DNA hebben gehaald. Dit hebben ze gedaan om de verteerbaarheid van de grassoorten te verhogen en zo meer melk te generen. De gedachtegang is namelijk, hoe minder ADL des te meer melkeiwit. Maar als ADL bijdraagt aan een gezonde pens, gaat deze vlieger niet op. Een slecht werkende pens heeft veel meer invloed op de efficiƫntie dan een veredeld gras, blijkt wel uit de ervaringen van Baltus.

Gezonde pens cruciaal

Hoe werkt nu een gezonde pens? Een gezonde pens heeft een drijflaag die de herkauwactiviteit stimuleert. Indien het voer slecht ronddraait in de pens, doordat alles continue naar de bodem blijft zakken, wordt het minder vaak opgerispt om fijn gemalen te worden. Neem bijvoorbeeld vers gras. Dit heeft geen structuur, zoals kuilgras. De koe laat in het veld de stoppel bij het grazen achter op het land. Toch herkauwt de koe goed op vers gras. Dit komt door het drijfvermogen van het verse gras, veroorzaakt door het waslaagje dat op het grasplantje zit. Hierdoor blijft het verse gras in de pens drijven. Dit zorgt voor voldoende oprispingen en herkauwen. Gooi maar eens vers gras en kuilgras in een emmer water; het kuilgras zakt naar de bodem en het verse gras blijft drijven. Hoe werkt dit dan bij kuilgras? Het waslaagje is door de conservering niet meer aanwezig en zorgt dus niet voor drijfvermogen. Ook zorgt elke bewerking voor een dusdanige beschadiging dat het voer vocht kan opnemen. ADL, houtstof, neemt geen vocht op. De verhouting belet dit. Hout drijft ook en zo bepaalt de ADL van de kuil het drijfvermogen van het gras en de herkauwactiviteit van de koe op de kuil. Het optimum van ADL ligt tussen de 21 en 23, waarbij het niet boven de 23 mag komen. Dan gaat het weer ten koste van de productiekosten.

Kropaar voor balans in voeding

Met deze kennis startte Baltus de zoektocht naar het ideale gras en kwam hij uit bij kropaar. Dit gras heeft een hoog ADL (29) en zorgt dus gemiddeld voor een hogere ADL van de totale kuil. Sinds hij dit mee heeft gezaaid, namelijk 5 kilogram per hectare door een standaardmengsel, hoeft er geen stro meer toegevoegd te worden aan het rantsoen. De voederwaarde in de kuil viel Baltus niet mee, maar de gezondheid en de productie zijn verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Het bedrijf heeft nu bijvoorbeeld al vier maanden geen mastitisgevallen gehad. ''In de laatste bemonstering produceerden de koeien 400 kilogram melk meer dan het rollend jaar gemiddelde jaar'', merkt Balus op. Het rollend jaargemiddelde is gestegen boven de 9500 kg melk. De efficiƫntie van het vee is toegenomen.