Nieuws

Erf van melkveebedrijf Buijs staat centraal tijdens bijeenkomst

Gepubliceerd op
12 juni 2017

Koeien & Kansen deelnemers uit regio zuid hebben op 9 juni met elkaar van gedachten gewisseld over een schoon erf op het melkveebedrijf. Het erf van deelnemer Joris Buijs in Etten-Leur stond hierbij centraal. Een rondje over het erf van dit bedrijf leverde de deelnemers naast inzicht in de problemen rondom erfafspoeling ook maatregelen op om deze verontreiniging op te lossen.

Als voorbereiding op de bijeenkomst hadden Koeien & Kansen deelnemers de Erfscan in de BedrijfsWaterWijzer toegepast op hun bedrijf. De erfscan brengt snel en eenvoudig de risico’s op het afspoelen van verontreinigd hemelwater vanaf het erf in kaart. Jan Broos, ontwerper van de Erfscan, die ook een onderdeel is van de BedrijfsWaterWijzer legde uit dat erfvoorzieningen moeten voldoen aan het Activiteitenbesluit.  

Bronnen van verontreinigd water scheiden

De erfscan geeft een beeld van de belangrijkste bronnen van verontreinigd erfwater. Dit zijn de opslagen van gras en maïs, opslag van natte bijproducten, opslag van vaste mest, koepaden en het erf in zijn geheel. De essentie is om je erf zo in te richten dat ‘vuil’ water niet in contact kan komen met ‘schoon’ water. Een erf heeft een behoorlijke oppervlakte. Wat je niet wil, is dat al het water dat op het erf valt (door regen) verwerkt moet worden. Houdt het erf in zijn geheel dus schoon, dan kan het flinke volume regenwater zonder bijzondere voorziening vrij afstromen. Het is daarom verstandig om het water uit de verschillende bronnen niet bij elkaar te laten komen en te isoleren van het erf. Compartimenteren heet dat. Dat kan door een waterkering te maken tussen een kuil en het erf, door voerresten niet op het erf te laten komen, door het afschot en opvangputten zo te maken dat perssappen niet op het erf lopen. Iglo's voor jongvee kunnen onder een overkapping geplaatst worden, zodat mest en stroresten niet door regenwater worden opgenomen.    

Plan ver vooruit

Vanaf 2027 geldt een nulemissie. Er mag dan geen ‘verontreinigd water’ meer vanaf het bedrijf/erf afstromen naar oppervlaktewater. Bij de opslag van gras, maïs, bijproducten en vaste mest dient dan een opvangvoorziening aanwezig te zijn. Beter is om het ontstaan van vuilwater te voorkomen. Voor iets wat er niet is, hoef je ook geen voorzieningen te treffen. Maar als er perssap, percolaat en mestvocht vrijkomt, dan moet dit kunnen worden opgevangen. Een investering in een nieuwe sleufsilo doe je niet voor een paar jaar. De sleufsilo moet dus ook over tien jaar nog voldoen aan de vereisten. Dat betekent dat het verstandig is om bij investering in nieuwe sleufsilo’s ook opvangvoorzieningen te treffen voor uittredend water.  

Buijs een mooi voorbeeld

Deelnemers bekijken de kuilopslag op het erf van Buijs.
Deelnemers bekijken de kuilopslag op het erf van Buijs.

Op het bedrijf van Buijs is goed nagedacht over de erfvoorzieningen. Opvallend is dat de kuilen zo aangelegd zijn dat de transportroutes van de kuilen naar de stal kort zijn. Daardoor is het oppervlak waarop voer gemorst kan worden klein en is het eenvoudiger om het erf schoon te houden. Een cascadesloot die water dat van het erf afloopt, zuivert voordat het uitloopt op de waterschap sloot lijkt behoorlijk effectief. Toch is het afhankelijk van het waterschap hoe deze voorziening beoordeeld wordt. Putten met verontreinigd water komen uit in een opvang van 7 kuub. Dit werd bijna als overdreven beschouwd toen Buijs deze opvang aanbracht, maar wordt nu al weer bijna als klein gezien. Erfwater dat niet verontreinigd is watert op in de cascadesloot via een buis. Bij calamiteiten kan deze buis afgedopt worden, zodat erfwater als het onverhoopt verontreinigd is geraakt, afgepompt kan worden. Het erf in zijn geheel wordt door de aanwezigen beoordeeld als bezemschoon. Daar zorg Buijs bewust voor. Hij heeft de ervaring dat er goed meegedacht wordt door waterschapmedewerkers als je laat zien dat je netjes werkt. Toch zou hij het erf nu weer anders inrichten als hij het opnieuw mocht doen. De belangrijkste aanpassing: een scheiding aanbrengen tussen de voeropslagen enerzijds en het erf anderzijds. Vuil water uit de opslagen kan dan direct worden opgevangen. Bij een schoon erf mag het regenwater direct worden geloosd. Dus schoonhouden van het erf en scheiden van opslagen is bij Buijs het belangrijkste.    

BedrijfsWaterWijzer

Klik op het figuur voor vergroting
Klik op het figuur voor vergroting

Om inzicht te krijgen in de watersituatie op het bedrijf en de bijbehorende risico’s voor bedrijf en milieu, ontwikkelt het project Koeien & Kansen de BedrijfsWaterWijzer (BWW). Dit instrument werkt via het internet en gebruikt onder andere informatie uit de KringloopWijzer. De BedrijfsWaterWijzer werkt met zeven modules, zie ook bijgaande figuur. Het betreft de modules Erf, Droogte, Wateroverlast, Uitspoeling, Afspoeling, Drinkwater en Slootbeheer. De verschillende modules worden één voor één in volgende edities als nieuwsbericht van Koeien & Kansen uitgewerkt.